Mexikoko ''Miss Bala'' filmak estreinatuko du saila

Donostia Zinemaldiaren 59. edizioko Horizontes Latinos saileko programazioan Argentinako, Mexikoko, Txileko, Ekuadorreko, Brasileko, Uruguaiko eta Kolonbiako hamahiru film emango dituzte. Guztiak ere Horizontes saria eskuratzeko lehiatuko dira.

ABRIR PUERTAS Y VENTANAS Milagros Mumenthaler zuzendari argentinarraren lehendabiziko lana da; amona hil eta gero, haren etxean bizi diren hiru ahizparen eguneroko bizimodua modu sotilean deskribatzen du. Milagros Mumenthaler (Kordoba, 1977) zuzendariak 2000n filmatu zuen lehendabiziko film laburra: ¿Cuándo llegará papá?. Haren ostean, El patio (2003), Cape Cod (2003) eta Amancay (2005) egin zituen. Lehendabiziko film luze hau Canneseko zinema-jaialdiaren Cinéfondation programaren laguntzarekin egina da, eta Locarnoko zinema-jaialdiko Urrezko Lehoinabarra lortu du.

Donostia Zinemaldiaren 59. edizioko Zabaltegi-Zuzendari Berriak sailean, besteak beste, Islandiako, Japoniako, Israelgo, Alemaniako, Hego Koreako, Txileko, Estatu Batuetako, Austriako eta Erresuma Batuko filmak izango dira, baita aurretik adierazi genituen Espainiako hiru film ere: Arrugas (Ignacio Ferreras), Tralas luces (Sandra Sánchez) eta Urte berri on, amona! (Telmo Esnal). Guztiak ere Kutxa-Zuzendari Berriak saria eskuratzeko lehiatuko dira, Sail Ofizialeko beste hiru filmekin batera: Mathieu Demy zuzendariaren Americano (Frantzia), Oren Moverman zuzendariaren Rampart (AEB), eta Sarah Polley zinemagilearen Take This Waltz (Kanada).

Á ANNAN VEG (EITHER WAY) Islandian eta Britainia Handian ekoitzia da, eta Hafsteinn Gunnar Sigurðsson da zuzendaria. Komedia dramatiko honek bi gazteren arteko harreman bitxia kontatzen du; itxuraz sekula inor ibiltzen ez den errepideak margotzen dituzte gazteok. Hafsteinn Gunnar Sigurðsson zuzendariaren lehendabiziko lana da; aurretik, Columbiako Unibertsitateko zinema-jaialdian saritu zuten Skröltormar film laburragatik.

Johnnie To, Steve McQueen et Nicolas Provost zuzendarien film berriak Zabaltegi-Perlak sailean emango dituzte

Donostia Zinemaldiaren 59. edizioaren Sail Ofizialean, aurretik aipatutako hamalau filmez gain, beste bi obra ere lehiatuko dira Urrezko Maskorra eskuratzeko. Horrez gain, Zabaltegi-Perlak sailean beste hiru film emango dituzte.

AMEN, Kim Ki-duk zuzendari hego-korearraren lan berriak, Donostia Zinemaldian izango du mundu mailako estreinaldia. Pelikula Europan filmatu dute oso-osorik; neska gazte korear baten bidaia misteriotsua kontatzen du, bai eta berari jarraika dabilen gizonezkoarekin dituen topaketak ere. Kim Ki-duk (Bonghwa, 1960) zuzendari hego-korearren artean ezagunenetakoa da; bere Seom (The Isle, 2000) filma Veneziako zinema-jaialdian lehiatu zenetik, batez ere. Bi-mong (Dream, 2008) filma 56. Donostia Zinemaldiko Sail Ofizialean lehiatzeko aukeratu zuten, eta Bom yeoreum gaeul gyeoul geurigo bom (Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring, 2003) filmak, berriz, Publikoaren saria eskuratu zuen 51. Donostia Zinemaldiko Zabaltegi-Perlak sailean aurkeztu zutenean. Berlingo zinema-jaialdian zuzendari onenaren Zilarrezko Hartza irabazi zuen Samaria (Samaritan Girl, 2004) filmarekin, eta Canneseko azken zinema-jaialdian Un Certain Regard saria ere bai Arirang (2011) pelikularekin. Bere filmografiako lan garrantzitsuen artean daude, konparazio batera, Suchwiin bulmyeong (Address Unknown, 2001), Nabbeun namja (Bad Guy, 2002), Hae anseon (The Coastguard, 2002) edota Bin-jip (3-Iron, 2004).

Walter Hill eta James Gray zuzendariek aurkeztuko dute zikloa Donostian

Donostia Zinemaldiaren 59. ediziorako programatutako atzera begirakoa, Amerikako zinema beltzari eskainia, TEXAS KILLING FIELDS obrarekin hasiko dute. Filma Veneziako zinema-jaialdiko Sail Ofizialean lehiatuko da. Thriller sutsu honek erakusten duenez, generoa sasoi betean dago: Texaseko urtegietan girotutako lanak bi poliziakideren ikerketa-lanak kontatuko ditu, kostaldeko lautada zingiratsu bateko hedadura kezkagarri batean gertatutako eta argitu gabeko hainbat hilketaren inguruan. Sam Worthington, Jeffrey Dean Morgan, Chloe Grace Moretz, Jessica Chastain, Annabeth Gish eta Sheryl Lee dira filmeko antzezleak.

Ami Canaan Mann Michael Mann zuzendariaren alaba da. Hainbat telesailetan gidoilari eta zuzendari lanak egin ditu; esate baterako, NYPD Blue, Robbery Homicide Division edota Friday Night Lights sailetan. Zinemagintzan Morning (2001) film luzearekin estreinatu zen, eta Rhode Island eta Houstoneko zinema-jaialdietan saritu zuten pelikula hori.

«American Way of Death: 1990-2010 bitarteko Amerikako zinema beltza» zikloak genero honen barruan azken hogei urteetan sortutako berrogei bat izenburu enblematiko biltzen ditu; dela Hollywoodeko ekoizpen ospetsuak, dela zinema independenteko proposamenak. Hainbat zuzendariren filmak izango dira ikusgai; hala nola, David Fincher, Clint Eastwood, Joel Coen, Michael Mann, Quentin Tarantino, John Dahl, Abel Ferrara, Jonathan Demme, eta beste askorenak. Zikloa luxuzko bi gonbidatuk aurkeztuko dute: Walter Hill eta James Gray zinemagileek, hain zuzen. Bien filmak daude bilduta atzera begirakoan.

Walter Hill (Long Beach, 1942) Amerikako akziozko zinemagintzako zuzendari handietako bat da, eta, besteak beste, honako filmak egin ditu: Hard Times (1975), Driver (1978), The Warriors (1979), The Long Raiders (1980) edota Southern Comfort (1982). Azken film hori Donostia Zinemaldiaren Sail Ofizialean lehiatu zen. Era berean, Deadwood telesailean ere parte hartu du. Zikloaren barruan, bere Last Man Standing (1996) pelikula emango dute, Bruce Willis eta Christopher Walken protagonista dituena.

James Gray (New York, 1969) zuzendariaren lehendabiziko lana Little Odessa izan zen. Veneziako eta Deauvilleko zinema-jaialdietan saritu zuten obra hori, eta atzera begirako honetan ikusi ahal izango dugu. Grayk genero honetako beste hainbat film ere egin ditu gerora; konparazio batera, The Yards (1999) eta We Own the Night (2007). Azkeneko lana Two Lovers filma izan da (2008).

Zikloa osatzeko, liburu bat ere argitaratuko dute, Roberto Cuetok eta Antonio Santamarinak koordinatuta. Bertan, Ricardo Aldarondo, Quim Casas, Jordi Costa, Desirée de Fez, Jara Fernández, Chris Fujiwara, Novotny Lawrence, Jesús Palacios, Alain Silver eta James Ursini adituen artikuluak bilduko dira.
Ziklo hau Euskadiko Filmategiarekin batera antolatu dugu, Valentziako Gobernuaren Filmotekarekin lankidetzan. Halaber, TCMk babestuta dago.

---

Leila Kilani 58. edizioko Zinema Mugimenduan saileko irabazleak ere parte hartuko du ''Sur la planche'' filmarekin

Zabaltegi saileko emanaldi berezien programazioa hamar filmekin osatzen da. 59. edizio honetako eskaintzari nazioarteko zinemagileen hiru dokumental eta fikziozko hiru film luze batuko zaizkio. Halaber, beste lau obra ere ikusi ahal izango dira Gauerdiko Saioetan. Aldez aurretik jakinarazita bezala, Zabaltegi-Bereziak sailean Espainiako sei film ere emango dituzte: Manuel Huergaren 14 d’abril Macià contra Companys, Eterio Ortegaren Al final del túnel, Isaki Lacuestaren El cuaderno de barro, Nacho Vigalondoren Extraterrestre, David Truebaren Madrid, 1987 eta ESCACen (Kataluniako Zinema eta Ikus-entzunezkoen Ikastegi Nagusia) Puzzled Love.

---

CARRIÈRE. 250 METROS Juan Carlos Rulfo zuzendariaren filma da, eta Jean-Claude Carrière idazle eta gidoilariaren berri ematen du. Carrière Luis Buñuelen kolaboratzaile leial izan zen, zinemarako ehun gidoi baino gehiago idatzi zituen, eta duela gutxi Espainiako Letren eta Arteen Ordenarekin saritu zuten. Hunkiduraz jositako bidaia sentimental honetan, Carrièrek bere bizitza markatu duten tokiak eta pertsonak ekarriko ditu gogora; esate baterako, Toledo, Paris edota New York. Era berean, Peter Brook, Milos Forman eta tankerako lagun zaharrak ere oroituko ditu. Juan Carlos Rulfo (Mexiko Hiria, 1964) En el hoyo (2006) filmarekin egin zen nazioartean ospetsu; obra hori Sundance, Karlovy Vary eta Guadalajarako zinema-jaialdietan saritu zuten. Ondoren, Carlos Hagerman zuzendariarekin lankidetzan Los que se quedan (2008) dokumentala egin zuen, eta horrek ere Los Angeleseko eta Guadalajarako zinema-jaialdietan sariak eskuratu zituen.

Berlingo Nazioarteko Zinema Jaialdiak, Donostia Zinemaldiak eta Basque Culinary Centerrek prentsaren aurreko agerraldia egin dute gaur, abuztuaren 3an, aurtengo Zinemaldian izango den sail berri bat aurkezteko: Culinary Zinema. Horrez gain, elkarren artean sinatu duten elkarlan hitzarmenaren berri ere eman dute.

Honako hauek hartu dute parte prentsaurrekoan:

Dieter Kosslick (Berlingo Nazioarteko Zinema Jaialdiko zuzendaria), Thomas Struck (Berlingo Nazioarteko Zinema Jaialdiko Culinary Cinema saileko arduraduna), Joxe Mari Aizega (Basque Culinary Centerreko zuzendaria), Andoni Luis Aduriz (sukaldaria) eta Jose Luis Rebordinos (Donostia Zinemaldiko zuzendaria).

Donostia Zinemaldiko sail berriak Berlinaleko "CULINARY CINEMA" sail entzutetsutik hartu du izena, “C” letraren ordez “Z” hizkia aldatuta, “ZINEMA” hitza gogoan, hau da, “CINEMA” hitzaren euskal itzulpena.

Donostian eta hiriaren ingurumarietan aurkitzen da metro karratuko Michelín izardun jatetxeen munduko kontzentraziorik handiena. Euskal sukaldariak, gainera, mundu guztian dira ezagunak eta preziatuak. Hor daude Mugaritz (bi Michelín izar ditu eta hirugarren sailkatu zen The Restaurants Magazine gida britainiarreko zerrendan), Arzak (hiru izar), Martín Berasategui (hiru izar), Akelarre (hiru izar)... Hor daude Andoni Luis Aduriz, Juan Mari eta Elena Arzak, Martin Berasategui, Pedro Subijana... Zalantzarik gabe, munduko jatetxe eta sukaldari garrantzitsuenen artean daude guztiak.

Donostiak, bestalde, FIAPF elkartearen sailkapenean maila gorena duen zinema jaialdi lehiakorra ere badu. Horrenbestez, Donostia Zinemaldia ia derrigortuta zegoen zinema eta gastronomia lotuko zituen sail bat sortzera.

Jose Luis Rebordinos Donostia Zinemaldiko zuzendariak honela azaldu du gaurko agerraldian: «Aspalditik miresten dugu Berlinalek Culinary Cinema sailaren bitartez jorratutako lan ildoa.Hori dela eta, orain, Basque Culinary Centerrekin koprodukzioan zinemari eta gastronomiari buruzko gure sail propioa sortzea erabaki dugunean, zentzuzkoa iruditu zaigu munduko jaialdi garrantzitsuenetako batekin elkarlanean egitea. Berlinalek bai sukaldaritzaren munduan bai zinemarenean pilatutako esperientzia eta ospea baliatu nahi izan dugu».

Hitzarmenak zinemaren eta gastronomiaren gaineko informazioa trukatzea aurreikusten du, baita hezkuntza, zientzia eta nekazaritzaren arloetan elikadurarekin lotutako hainbat jarduera garatzea ere.

Culinary Zinemaren lehen edizioa Felipe Ugarte eta Juantxo Sardonek egindako Mugaritz BSO dokumentalaren mundu mailako estreinaldiarekin inauguratuko da.

Zazpi film luzek eta film labur batek osatuko dute sail osoa.

Zinema proiekzioekin batera, afari tematikoak ere egingo dira Zinemaldian.

Beste bi film espainiarrek Sail Ofizialean hartuko dute parte lehiaketatik kanpo, hiru filmek Zabaltegi-Zuzendari Berriak sailean eta beste zazpi Zabaltegi Bereziak sailean aurkeztuko dira

Donostiako Zinemaldiko 59. edizioaren programazioaren barruan, Sail Ofizialean eta Zabaltegin, hamabost pelikula espainiar ikusi ahal izango dira. Multzo honetan, zinemagile ezagunen lanak eta egile gazteen lanak lehiatuko dira. Film hauetako hiru Urrezko Maskorra lortzeko borrokatuko dira eta beste hiru Kutxa-Zuzendari Berriak Saria irabazteko lehian sartuko dira, eta gainerakoak lehiaketatik kanpo aurkeztuko dira.

NO HABRA PAZ PARA LOS MALVADOS Enrique Urbizuren film berria da. Jose Coronado, Rodolfo Sancho, Helena Miquel eta Juanjo Artero dira protagonistak thriller honetan eta zine beltzaren osagaiez josia dago. Enrique Urbizu (Bilbo, 1962) ustekabe handia izan zen Espainiako zinemarentzat Todo por la pasta (1991) filmarekin, generoko zinemarekiko zuen pasioa argi utzi baitzuen, Cachito (1996) eta Cognac-eko Polizia-Zinemaldian lau sari irabazi zituen La caja 507 (2002) pelikuletan berriro ere erakutsi zuen bezala. Bestalde, La vida mancha (2003) dramarekin Malagako Espainiar Zinemaldian lehiatu zen eta Nanteseko Espainiar Zinemaldiko film onenaren saria jaso zuen.

Nazioarteko zine jaialdi garrantzitsuetan irabazle izan diren beste pelikula batzuek ere osatuko dute programazioa

Aurten nazioarteko zine jaialdi garrantzitsuetan ikusi ahal izan diren pelikula onenetako batzuen aukeraketa aurkeztuko da 59. Donostia Zinemaldiko Zabaltegi-Perlak sailean. Hauek dira Publikoaren Saria irabazteko lehiarako onartu diren lehenengo filmak:

---

Aurtengo Canneseko Jaialdian Urrezko Palmorria irabazi duen pelikulak irekiko du saila: THE TREE OF LIFEk (Terrence Malick). Giza existentziaren zentzuari buruzko gogoeta poetiko eta pertsonala da, Brad Pittek eta Sean Pennek interpretatua. Terrence Malickek (Illinois, 1943) bost pelikula bakarrik egin dituen arren, Ameriketako Estatu Batuetako zinemaren historiako kultuzko pertsona da, lehenengo lana egin zuenetik. Badlands (1974) zuen izena eta Donostia Zinemaldian Urrezko Maskorra lortu zuen. Gero, Days of Heaven (1978) filmarekin, Canneseko zinema jaialdian zuzendari onenari saria lortu zuen, eta The Thin Red Line (1999) filmarekin, Berlingo jaialdiko Urrezko Hartza.

 

---

Irango JODAEIYE NADER AZ SIMIN pelikula (Nader and Simin, A Separation), Asghar Farhadik zuzendua (Khomeinishahr, 1972), aurtengo Berlingo jaialdiko irabazle nagusia izan da. Dibortzio bati eta familiaren banaketari buruzko drama horrek pelikula onenari Urrezko Hartza irabazteaz gain, aktore eta aktoresa onenei zilarrezko hartzak lortu ditu. Kanojo ga kieta hamabe (2009) pelikulak Berlingo zine jaialdian zuzendari onenari Zilarrezko Hartza irabazi zuenean egin zen ezagun Asghar Farhadi. Aurreko lanekin, Raghs dar ghobar (2003) eta Chaharshanbe-soori (2006), Mosku eta Locarnoko zine jaialdietan lehiatu zen, hurrenez hurren.

 

Ana Katz, Mathieu Demy, Filippos Tsitos, João Canijo eta Björn Runge zuzendariak ere lehiatuko dira 59 .edizioan.

Donostia Zinemaldian, aurten ere, nazioarteko sona handiko zinemagileak izango dira, azken lanak aurkezten. Erresuma Batuko, Japoniako, Mexikoko, Kanadako, Frantziako, Txinako, Argentinako, Portugaleko, Greziako eta Suediako produkzioak lehiatuko dira Urrezko Maskorra eskuratzeko. Sail Ofizialeko gainerako filmak zein diren ere laster jakinaraziko dugu.

THE DEEP BLUE SEA Terence Davies zuzendari britainiar ezagunaren azken lana da. Zinemaldiak zuzendari honi atzerabegirako bat eskaini zion 56. edizioan (2008). Filmak Rachel Weisz, Tom Hiddleston eta Simon Russell Beale ditu protagonista nagusi, eta Terence Rattiganen izen bereko antzezlanaren egokitzapena da; beste gizon batekin maitemindu den emakume ezkondu baten gatazka emozionala kontatzen du, hain zuzen ere, ganbera-lan horrek. Terence Davies-en (Liverpool, 1945) filmografian nabarmendu beharreko tituluak daude: Distant Voices, Still Lives (1988), The Long Day Closes (1992), House of Mirth (2000) eta Of Time and the City (2008), esaterako.

 

KISEKI (I Wish) Hirokazu Kore-eda zinemagile japoniarraren azken filma da, eta ilusio handi bat duen hamabi urteko mutikoaren istorioa du ardatz: gurasoak dibortziatu zirenetik anaia urrun bizi da, eta berarekin elkartu nahiko du protagonistak. Kore-eda (Tokio, 1962) zinemagilearen Maborosi no hikari (Maborosi, 1995) lana Veneziako zinema-jaialdian saritu zuten, eta, geroztik, Japoniako zuzendari estimatuenetako bat da. Bere lanetako beste zenbait Canneseko zinema-jaialdian aurkeztu zituzten: Distance (2001) edo Dare mo shiranai (2004), adibidez. Kore-eda laugarren aldiz lehiatuko da Donostia Zinemaldian. Izan ere, zuzendari japoniarrak Zinemaldian aurkeztu zituen Wandâfuru raifu (After Life, 1998), Hana yori mo naho (Hana, 2006) eta Aruitemo, aruitemo (2008) aurreko lanak.